Rap-verslag groep 118 Oeganda
Kampala, Oeganda
Trainingsdata: 17-21 juli 2017
door Joris Nuijten
“Welcome to the pearl of Africa”
“Welcome to the pearl of Africa” – dit waren de woorden in mijn eerste contact met iemand uit Oeganda – om precies te zijn een mailtje dat ik mocht ontvangen van Juma, een van de LPC’s in Kampala. De gastvrijheid en trots op het land die ik las in de e-mail, zag ik ook terug in alle andere contacten – leuk om in zo’n ‘warm bad’ terecht te mogen komen. Op vrijdagavond 14 juli rond middernacht lokale tijd arriveerde vlucht KL0353 op Entebbe Airport, alwaar ik werd opgehaald door Juma (met opvallend oranje Libre polo) en Moses. Het was ruim een uur rijden naar hotel Prisma, mijn onderdak voor de week.
Dit was mijn eerste buitenland ervaring voor Libre en mijn eerste bezoek aan Oeganda, al ben ik al wel vele malen in Afrika geweest. En van eerdere keren kan ik me ‘Murphy’s law’ herinneren – bereid je er op voor dat alles wat mis kan gaan ook misgaat, blijf relaxed en blijf lachen – dat is ook hoe de Afrikanen ermee om gaan. Ik bleef dus relaxed, ook toen bleek dat mijn hotelkamer geen stromend water had, en ook toen de volgende dag de stroom enkele uren uitviel. En uiteindelijk komt het natuurlijk ook weer goed – de volgende dag mocht ik naar een andere kamer, waar wel stromend water was.
Zaterdag was het moment om de trainingsruimte te bekijken en enkele NGO’s te bezoeken. Ik was blij verrast met de ruimte (Trinity Church) – ruim, en heel licht. Dat gaat goed komen! We bezochten iemand die een organisatie runt voor straatkinderen, en iemand (die zelf polio heeft en in een rolstoel zit) die een organisatie runt voor fysiek gehandicapten. Naar hun verhalen luisterend voel ik me nietig en vol respect voor deze mensen die zich dag in dag uit hiervoor inzetten.
Zondag is een rustdag – ik lees nog een keer de trainingsmanual door. Ik spreek even met Florence van het hotel, en voordat ik het weet ga ik met haar mee naar de kerk. In dit geval Jericho Breakers International. De kerk is een grote hal, waar ongeveer 200 mensen luisteren naar de Minister. Regelmatig staan ze op om elkaar te groeten, en om mee te zingen met de gospelsongs. Ik geniet oprecht van de warme sfeer en van hoe men zich volledig overgeeft. Hierbij vergeleken zijn de missen die ik ken uit Nederland toch wel behoorlijk tam en bedaard… De pastor vraagt Florence en mij om naar voren te komen en een woordje te doen – met draadloze microfoon. Florence vertelt dat ik een gast ben in haar hotel Prisma, en daarna stel ik me even voor, en geef vooral veel dank – dank voor de gastvrijheid van de kerk, en dank voor de warmte van de mensen van Oeganda. Na de mis wil de pastor me nog even spreken, en zijn vrouw ook (die blijkt een NGO te runnen en is erg geïnteresseerd in het werk van Libre) – ik deel m’n eerste Libre visitekaartje uit.
Het lokale transport is hier de ‘boda boda’, een brommer waar je achterop zit. Heel makkelijk en praktisch, ik moet alleen even wennen om zonder helm op een brommer te zitten. Florence leidt me nog even langs een ATM, en ook langs de markt waar ik bananen en ananas koop, en zij vlees voor het hotel (rauwe lever – zie foto). Als ik later vraag wat er op het menu staat voor de lunch, vraagt ze ‘Do you like liver?’. Ik sla beleefd af en kies in plaats daarvan voor omelet, rijst, en courgette.
Ik vind het oprecht fascinerend hoe anders men hier het begrip tijd hanteert, vergeleken met hoe wij dit in Nederlander doen. Een voorbeeldje: mijn LPC sprak enkele deelnemers op zaterdag, en gaf heel duidelijk aan – zorg dat je er om 8 uur stipt bent! Op maandagochtend sta ik om half 8 klaar in de receptie van het hotel om samen met Moses naar de locatie te gaan. Hij heeft net een ontbijtje besteld, en doet heel rustig aan. Lang verhaal kort: uiteindelijk vertrekken we zelf pas om half 9 vanaf het hotel en komen dus bijna een uur te laat op de locatie aan. Alsnog zijn we een van de eersten op locatie – uiteindelijk beginnen we de training om 10 uur…
Wasuze Otya
Met hulp van de projectcoördinator heb ik m’n eerste woordjes Luganda geleerd – en ik open de training op maandagochtend dan ook met ‘Wasuze Otya’ (goedemorgen). Ook bied ik meteen mijn verontschuldigingen aan voor wat ik zeg en doe – ik heb altijd een positieve intentie maar ken niet alle gebruiken en mores van hun land. We hebben in totaal 15 deelnemers, waarvan er 14 de week daadwerkelijk afmaken (1 van de deelnemers wordt na dag 1 door haar baas teruggevraagd voor urgente zaken op haar werk). Het is een divers gezelschap, zowel qua leeftijd (van begin 20 tot eind 60) als qua actieve bijdrage aan de training (sommigen voelen zich heel comfortabel in rollenspellen en om voor de groep te staan, anderen – gelukkig een kleine minderheid – zeggen bijna nooit iets). Ze werken allemaal voor goede doelen, onder andere voor straatkinderen, voor HIV/aids patiënten, en voor fysiek gehandicapten. Aan de ene kant prachtig om te zien hoeveel mensen zich voor dit soort zaken vol passie inzetten in Oeganda, aan de andere kant triest dat dit klaarblijkelijk nodig is omdat er vanuit de overheid zo weinig wordt geregeld op dit gebied.
’s Avonds vraag ik bij de hotelreceptie of ze een supermarkt in de buurt weten. Direct zegt de receptioniste dat ze met meeloopt, en samen maken we een gezellig wandelingetje van plus minus tien minuten – en ook nu weer hebben we regelmatig korte gesprekjes met de mensen die we onderweg tegenkomen, gezellig en relaxed! Ik ben in een aantal Afrikaanse landen geweest, maar nooit eerder voelde ik me zo veilig als hier in Oeganda. Het is te merken dat de inwoners trots zijn op hun land, en tegelijkertijd gelukkig – ze zijn behulpzaam maar niet om geld te verdienen, gewoon omdat ze willen helpen. Het is terecht de Pearl of Africa!
Vanaf dinsdag ging het ‘going local’ nog een stapje verder – niet met de taxi rondrijden, niet met de boda boda, maar gewoon te voet van het hotel naar de trainingsruimte. Een heerlijke wandeling van een minuut of twintig, waarbij je continu je ogen uit kijkt, lacht en praat met ‘locals’, en tegelijkertijd heel veilig voelt.
“I could not listen!!”
Het is niet altijd makkelijk om te bepalen in hoeverre de oefeningen ‘landen’ en om te zien wat men precies oppikt. Niet iedereen spreekt even makkelijk hardop in de groep (en dat kan te maken hebben met verlegenheid maar ook met statusverschillen door bijvoorbeeld stam of leeftijd). Ik vraag dan ook liever iets te vaak dan te weinig een variatie van ‘Are there still any questions?’.
Als ik in de pauzes met de deelnemers spreek, zijn ze heel enthousiast en geven aan dat ze echt veel leren. Zo zei iemand tegen me tijdens een pauze ‘I learn exactly what I need, and i can use this right now!’
Mijn meest bijzondere moment in de training was tijdens een oefening waar ze leren om oprecht naar de ander te luisteren. Twee personen met een tegengestelde mening over een gevoelig onderwerp zaten tegenover elkaar voor de klas zodat we de oefening konden demonstreren voordat iedereen in kleine groepjes hetzelfde zou gaan doen. De demonstratie-sessie kwam maar moeilijk op gang. Keer op keer lukt het ze niet om een samenvatting te geven van wat de ander zei voordat ze hun eigen argumenten mogen delen. Tot tweemaal toe nam iemand anders van de groep plaats in de stoel en probeerde het, zonder succes. Langzaamaan begin ik zelf aan de oefening (die ik nooit eerder had gedaan) te twijfelen en ook aan mezelf (misschien begrijpen ze het woord ‘summary’ niet? Is dit te hoog gegrepen?). En dan, op een gegeven moment zegt één van de twee (de meest ervaren leider van de hele groep) heel luid ‘Ik kan geen samenvatting geven van wat de ander zei, ik kon niet luisteren!!’ – ik heb niet vaak zo duidelijk meegemaakt dat ‘het kwartje viel’, en in de hele groep was er een soort zucht van verlichting – ze snapten de clou. In de sessies in kleine groepjes even later, ga ik bij het groepje zitten waar diezelfde leider weer in een dialoog zit, en dit keer tonen ze beiden (met een andere stelling) een rolmodel voorbeeld van hoe de oefening hoort te lopen. Prachtig om te zien! En bij de debrief gaf hij zelf ook aan dat het voor hem een significante inzicht was. Trots momentje!!
Webale Nnyo (thank you very much)
Op vrijdag sluiten we af met het uitreiken van de certificaten, duidelijk een hoogtepunt voor de deelnemers getuige het grote aantal foto’s dat ervan wordt gemaakt J! Er zijn vele dankwoordjes over en weer, voor de deelnemers, voor de organisatie (zowel de projectcoördinator als de Libre Foundation, voor de locatie, voor de catering, en voor de trainer). Ik geef nog een samenvatting van de week in de vorm van een ‘rap’ waarbij de groep het ritme aangeeft, en daarna vieren we het afsluiten van de training met een drankje, een hapje, en met Oegandese muziek. Al met al kijk ik terug op een oprecht prachtige week, een ervaring om nooit meer te vergeten!
Please allow me to do a brief recap
Of this week’s training, but then in a rap
This course about leadership and communication
Was brought to you by the Libre Foundation
From Monday morning early until Friday late
We had a full house and the weather was great
With lots of preparation time by Juma and Moses
Planning an event can be thorny like roses
But with support from Sophie it all went OK
And also thanks to Alex we can be here today
Every day we selected a captain of the class
With a secretary for administation tasks
And to make sure that we all felt ok
There was delicious breakfast and lunch every day
We covered many topics during the week
For you to become a leadership geek
Looking at people in each different domain
Family, donor, colleagues and many others remain
With situational leadership we learn how to act
When to coach, delegate, and when to direct
How to give feedback was a different station
Linked to effective communication
Active listening and time management
What is important and what is urgent?
Are we thinking in problems yes or no?
With TIP or TIO?
Then there is the H and the five W’s
Together with SMART they can be really of use!
Managing conflict situations
‘Win/win’,’lose/lose’ or other some mutations
Your personal values make you who you are
And if you can do some good coaching, then you’re really a star!
But it was not only serious this week
There was also space for some tongue in cheek
In fact there was some good laughter even before we begun
Yes not only serious, we also had fun
Moving chairs to the window and also to the door
Or should they be in a circle? I dont know anymore
Working together, using team power
Only one team could build a ‘Marshmellow tower’
And one day when lunch was slightly delayed
For ‘Woosh Boing Pow’ it’s never too late
So here we are at the end of these 5 days
You’ve done a great job in so many ways
Sincere congratulations to all of you
It’s been a long week but you all made it through
Hopefully your learnings will be sustained
So others can benefit from the wisdom you gained
For now I’d like to thank you from the bottom of my heart
It’s been an honour being with you, right from the start
The pearl of Africa is Uganda, that may be true
But the real pearls of Uganda – well that is each of you!
Referenties
Wat is de aanpak van Libre Foundation
Bel ons met je vragen!
Heb je een vraag over Libre, de foundation of de opleidingen?
Neem gerust contact met ons op!
06 42137029