Verslag groep 52 Bolivia
La Paz, Bolivia
Trainingsdata: 18-27 juli 2014
Door Jasper Wegman
Bolivia in het kort
Bolivia is een ontwikkelingsland en heeft een armoedeniveau van 53%. De Boliviaanse bevolking is multi-etnisch; zo wonen er bijvoorbeeld indianen, mestiezen, Europeanen en Afrikanen. Al die verschillende culturen hebben bijgedragen aan een grote diversiteit op gebieden als kunst, gastronomie, literatuur en muziek.
Bolivia is sinds lange tijd een van de armste landen van Zuid-Amerika. Sinds acht jaar is Evo Morales aan de macht. Dit is eerste inheemse president uit de politieke geschiedenis van het land. En dat, terwijl Bolivia voor meer dan 60% uit inheemse inwoners bestaat. Economisch gaat het de laatste jaren relatief goed en het land heeft een sterke economische groei doorgemaakt, zonder al te veel inflatie.
Adembenemende landschappen
Ik was zelf al een aantal keren in Bolivia geweest en ben gek op het land. De diversiteit is enorm en voor ons Nederlanders zijn de landschappen adembenemend mooi. Bergen, bergen en bergen met een mix van zoutmeren en jungle. Deze keer reisde ik vanuit Argentinië door het zuiden van Bolivia naar de hoofdstad La Paz. Daar kwam ik op vrijdagmiddag aan en ja hoor…. meteen hoofdpijn door het hoogteverschil. La Paz is een van de bijzonderste steden in de wereld waar ik ooit ben geweest. Op 4000 meter hoogte, een enorm uitzicht en daaromheen miljoenen huisjes. De diversiteit van de mensen is groot. En altijd maar die Spaanse muziekjes en dans vanuit de straten….
Lokale trainers van WHY Bolivia
We werkten voor deze training weer samen met WHY Bolivia. Andrea Toro, een van hun lokale trainsters, haalde me op bij mijn hostel. Ik was blij haar weer te zien en we liepen samen naar de trainingslocatie. Het viel niet mee zo op die hoogte te lopen en mijn lijf zeurde om zuurstof…. Bij de locatie troffen we ook Aida, de andere lokale trainster van WHY. Fijn om ook haar weer te zien.
Ik had zin in de training, die werd georganiseerd door de lokale projectcoördinator Andrea Henao. Zij had deelgenomen aan een eerdere training en was daardoor enorm geïnspireerd. Ze is zelf vicepresident van de lokale tak van JCI (Cámara Junior Internacional). JCI is een internationale non-profitorganisatie van jongeren die zich gezamenlijk willen inzetten om positieve veranderingen in de wereld te bewerkstelligen. Vanuit haar grote netwerk had Andrea in korte tijd deze nieuwe training geregeld. Op de lijst stonden 22 deelnemers, maar in Bolivia is het altijd afwachten hoeveel daarvan ook echt op de training zullen verschijnen. We keken uit over La Paz en ik besefte dat ik het weer ontzettend bijzonder vond hier te zijn….
In haar verslag van een eerdere Libretraining in Bolivia vertelde trainster Christien Oudshoorn al over de Boliviaanse trainers van WHY. Zij heeft deze al een tijd geleden opgeleid en samen met hen al twee Libretrainingen gegeven. In haar verslag geeft ze ook aan wat de voordelen zijn om hier met hen samen te werken:
– We bereiken op de lange termijn veel mensen tegen lagere kosten.
– De deelnemers identificeren zich meer met de lokale Boliviaanse trainers dan met ons Nederlanders; hierdoor komt de boodschap, op onbewust niveau, beter aan.
– De grote uitdaging bij elke training is de transfer: gaan deelnemers het geleerde ook echt toepassen? De lokale trainers zijn beter in staat om de follow-up te doen met de deelnemers dan wij.
– Eén van de problemen in Bolivia (en in veel andere ontwikkelingslanden) is de lage eigenwaarde van mensen. In veel hoofden leeft nog het koloniale idee dat alles wat uit het Westen komt, beter is dan wat ze lokaal doen en kunnen. Door lokale trainers in te zetten, proberen we deze gedachte te doorbreken. Zij dragen niet alleen kennis over, maar zijn tegelijkertijd rolmodellen voor de deelnemers.
– Zij spreken beter Spaans dan wij en zijn beter bekend met de lokale context. Dit maakt dat zij veel toegepaste voorbeelden kunnen gebruiken en dat hun feedback goed is afgestemd op de plaatselijke omstandigheden.
Zou iedereen er zijn?
Het eerste deel van de training vond plaats vanaf vrijdagavond tot en met zondag, het tweede deel volgde de vrijdag tot en met zondag daarop. Dat was best een opgave voor alle deelnemers, dus we waren benieuwd wie er zouden komen en wie het zouden gaan volhouden. Andrea Toro, Aida en ik verdeelden de rollen en wachtten af wie van de aangemelde deelnemers daadwerkelijk op zouden komen dagen.
Tot onze grote verrassing waren ze er allemaal! Blijkbaar had het nieuws over de impact van de vorige training zich verspreid, en wilden de lokale leiders graag meedoen. Achteraf hoorden we dat veel mensen waren gekomen met de gedachte: ‘Laten we maar eens kijken wat het is, en dan zien we wel verder.’….
De deelnemers waren relatief jong, tussen de 25 en 35 met een uitzondering naar boven van 55. De organisaties waren divers; van ‘Techo para mi pais’ (‘Huis voor mijn land’) tot aan een familie-ngo en van het helpen van kinderen met een handicap tot aan het beschermen van de natuur. Ze hadden allemaal leidinggevende functies, die uiteen liepen van directeur tot aan vrijwilligerscoördinator.
Al met al bleek dit eigenlijk niet zoveel uit te maken. Op het gebied van leiderschap en leiding geven, had iedereen min of meer dezelfde valkuilen en was het voor een ieder bijzonder leerzaam en nuttig.
Gedurende de introductie gaven we aan dat we zouden streng zouden zijn en dat, voor het behalen van het Librecertificaat, we een aanwezigheid verwachtten van 100%. We moesten af en toe flinke feedback geven over punctualiteit en op tijd komen en op de laatste dag waren er maar een paar een half uurtje te laat… Cultuurverandering gaat langzaam zal ik maar zeggen, want hier in Bolivia snappen ze nog steeds niet goed waarom op tijd beginnen echt nut heeft…
Veel oefenen met feedback
Onderwerpen als onderhandelen, coachen en instrueren, persoonlijk leiderschap, spreken in het openbaar, samenwerken en plannen SMART maken kwamen uitgebreid aan de orde en werden als zeer nuttig ervaren. De deelnemers vonden het buitengewoon leuk om de oefeningen te doen. Maar het allerbelangrijkste en voor hen het allerlastigste was het onderdeel feedback geven en ontvangen.
Vanuit hun cultuur hebben ze daar moeite mee, maar het leuke is dat ze echt inzien wat het voordeel ervan is. Met name tijdens het tweede weekend hebben lang bij dit onderdeel stilgestaan en werd de feedback naar de deelnemers toe ook persoonlijker. Zo had Hernan, directeur van een kleine ngo een lange brief geschreven die hij aan het eind aan de groep presenteerde. Hij kreeg hier uitgebreid feedback op, zowel positief als kritisch. Dat was echt nieuw voor hem, maar het deed hem zichtbaar goed. Achteraf bedankte hij ons allemaal hartelijk. De feedback had zijn ogen geopend en hij was zich nu bewuster van de voordelen ervan. Hij gaf zelfs aan dat hij aan het eind van het jaar graag een Libretraining wilde gaan organiseren….
Opvallend was ook dat iedereen graag oefende. Niemand verschuilde zich en wilde zelfs graag voor de groep oefenen. Voor mij een teken van een groot gevoel van veiligheid in de groep.
Een mooie score
Uiteindelijk behaalden 17 deelnemers het certificaat! Een uitstekende prestatie, want deze mensen hebben wel twee volle weekenden besteed aan de training, naast hun werk en/of familieverplichtingen. Twee van hen zouden graag zelf een Libretraining organiseren en de commentaren op de evaluatieformulieren waren erg goed en mooi! De training scoorde een 9,1 als gemiddeld eindcijfer en ook de twee lokale trainers, Aida en Andrea, deden het uitstekend.
Na afloop deelden we samen de certificaten uit, begeleid door een persoonlijk woordje voor alle deelnemers. Het was prachtig om te zien en erg emotioneel. De deelnemers bleven nog lang om, onder het genot van zelfgemaakte hapjes, hun ervaringen te delen. Behalve dat ze veel inhoudelijke kennis hadden opgedaan, hadden ze ook hun netwerk flink uitgebreid. Dat kan hen enorm helpen bij het realiseren van de doelstellingen van hun eigen ngo.
Enkele reacties:
“ De trainers hebben me enorm geïnspireerd, ik weet dat ik meer kan dan ik denk.”
“ Luisteren is zwaar onderschat, dat ga ik meteen meer toepassen.”
“ Door de training durf ik nu de onderhandelingen beter aan te gaan.”
“ Feedback geven is eigenlijk heel normaal.”
“ Erg leuk, al die speloefeningen.”
“ Complimenten voor de sfeer in de groep.”
“ Ik durf nu echt leiding te gaan geven.”
“ Durf, daar komt het op neer.”
17 Leiders een stapje verder in hun persoonlijke ontwikkeling
Het was een bijzondere ervaring. De organisatie was perfect, de deelnemers waren top en de lokale trainers Aida en Andre waren fantastisch. Het was dus relatief makkelijk trainen, deze zes dagen…. Natuurlijk is het altijd bijzonder om in een andere cultuur te werken. Het sociale-klassenverschil in Bolivia is groot. Dat was ook zichtbaar in de omgang van de verschillende deelnemers met elkaar. Dat verbaast me nog wel eens, net als de angst voor feedback. Voor mij leerzaam, want het helpt me om aan te blijven sluiten bij alle deelnemers. Libre, dank weer voor deze ervaring en er zijn weer 17 leiders een stapje verder in hun persoonlijke ontwikkeling…
Referenties
Wat is de aanpak van Libre Foundation
Bel ons met je vragen!
Heb je een vraag over Libre, de foundation of de opleidingen?
Neem gerust contact met ons op!
06 42137029