Groep 48 en 49 Oeganda

Mbale, Oeganda

Trainingsdata: 2-6 juni & 9-13 juni 2014

Door Frank Oomkes

Vriendelijke inwoners in een groen, golvend land

Vorig jaar bereisden we Oeganda/Tanzania als toeristen, van het ene wildpark naar het andere. Subliem. Ons bleef bij hoe ontzettend aardig de mensen waren in Oeganda. Dat bleek nu opnieuw, te beginnen bij een behulpzame hotelmanager in Kampala, Ali Zulqadar, en een capabele coördinator, Juma Francis. Oeganda, zoals ook Eduard Povel beschreef in zijn verslagen, is mooi, groen, golvend en vruchtbaar. In de eerste training had ik het geluk dat mijn dochter mee was als co-trainer. Ze werkt professioneel met groepen en had zich terdege ingelezen. In de tweede training werd Juma mijn assistent; in de marge had hij de eerste training meegemaakt.

Kampala, ICU Guesthouse

ICU Guesthouse is een prima hotel, dat met Libre samenwerkt. Ze hebben een eigen ophaalservice vanaf vliegveld Entebbe, en rijden ook ’s nachts. Dat kwam prima uit, omdat we op zaterdagmorgen om 02.50 uur aankwamen. Om 13.00 uur zou de bus naar Mbale vertrekken: de Elgon Flyer. Deze bus ‘vloog’ pas 6,5 uur later, een oponthoud dat Oegandezen stoïcijns doorstaan: ‘Africans have time, Westerners have watches’.

Mbale, Viola Inn

Ook in Mbale kwamen we in de nacht aan, maar daar we werden verwacht. Met drie bobaboda’s, hoog opgeladen met onze bagage en ons tweeën achterop, in de nacht over rode zandweggetjes. Viola Inn is een prettig budgethotel ($18,- inclusief ontbijt), tien minuten lopen van het trainingsoord, de ‘Winner’s Chapel’. Vriendelijke staf, goede maaltijden en een douche die het deed! De manager, Flavia, was een wonder van voorkomendheid en efficiëntie.

Mbale is een grote provinciestad, op ongeveer vijf tot zeven uur met de bus vanaf Kampala. Razend druk en kleurrijk, met een grote straatmarkt en ettelijke winkeltjes, restaurants en banken. We waren er in de regentijd: dat betekende minstens eens per dag en eens per nacht een verfrissende stortbui, die de rode zandwegen tijdelijk in modderglijbanen veranderde. Dagtemperatuur: gemiddeld
30 graden, goed uit te houden.

Intelligente en leergierige deelnemers uit zeer uiteenlopende organisaties

De organisatie was in handen van Juma Francis, zoals veel Oegandezen een zeer gelovig christen. Ook sommige deelnemers waren van dezelfde kerk, en twee waren dominee. Ieder van de deelnemers was bereid bij de opening en de sluiting van de trainingsdag een gloedvol gebed af te steken.

De eerste groep telde tien deelnemers, de tweede 13. Ze werkten bij een breed scala aan ngo’s: Briquette Training, het vervaardigen van Biomassa filters door HIV-geïnfecteerden, advies aan coöperaties van koffieboeren, opvanghuizen voor alleenstaande jonge moeders met HIV, computer-lessen aan gedepriveerde jongeren en wezen, training in metselen en kleermaken voor ‘school
drop-outs’, advies aan coöperaties van kleine boeren en hen helpen hun producten naar de markt te brengen en/of te ex¬porteren, training van vrouwen met HIV/Aids in het maken van producten van gerecycled papier, advies aan kippen- en varkensboeren, et cetera.

Ik vond hen intelligent en leergierig, en plezierig gezelschap. Wel is hun door een veelvoud van dialecten gekleurde Engels soms lastig te verstaan, en praten sommige bescheiden deelnemers erg zachtjes. Doordat de trainingsruimte grensde aan een druk door zware vrachtwagens bereden weg aan de voorzijde, en een kippenfarmpje aan de achterzijde, hebben we heel vaak moeten zeggen: “Come again, please, and a little bit louder”. De meesten hadden een vorm van middelbaar onderwijs gevolgd, enkelen universiteit. In beide groepen was een viertal vrouwen aanwezig, en in beide groepen had een deelneemster haar baby bij zich. Opvallend was hoe makkelijk de mannen tijdelijk de zorg voor de baby’s overnamen: ‘It takes a village to raise a child’.

Programma op maat

Onlangs is, met de gezamenlijke groep buitenlandtrainers, de training manual volledig herzien. Ik heb daar erg veel plezier van gehad. Wel bevatte het, zoals voorspeld, te veel stof en oefeningen. Het voordeel is dat er een op de groep toegespitst programma uit kan worden samengesteld, zoals gebruikelijk bij onze 5-daagse Leiderschapstrainingen. Ook in dit geval hebben beide groepen een aan hun leerwensen aangepast programma gekregen. Daarin zat veel actie, met onder andere: ‘Chairs’ (conflict management), ‘Blind Square’ (teamwork & samenwerking), ‘Barriers 1 and 2’ (idem), ‘Blind walk’ (instructies geven). Verder sloegen Situationeel Leiderschap en Time management goed aan, evenals de inleiding over Ubuntu (lees Leontine van Hooft, De kracht van Afrikaans denken). Het ‘Domains model’, waarin de vraag centraal staat in welke mate de mensen in de omgeving van de deelnemers (familie, stafleden, donoren) een beroep op hen doen, sloeg in groep 1 niet erg aan. Dat ging beter in groep 2, waar ik het met time management combineerde. Alles bij elkaar waren het geslaagde workshops.

Het belangrijkste succes vond ik dat we er in slaagden een ontspannen werksfeer te krijgen. Men sprak vrijuit en er is onbedaarlijk veel gelachen. Doordat we iedere ochtend de deelnemers de stof van de vorige dag lieten navertellen, konden we goed zien hoe men met de stof omging: bijna alles kwam aan! Wat uitstekend werkte, was het op de voet volgen van de aan het begin geïnventariseerde leerwensen; zo krijg je een programma op maat. De aardigste feedback kreeg ik van Juma: “You have shown me the love one can offer to a son. I will live to honour you as a dad.”

Onvergetelijk, en ook vermoeiend…

Deze ervaring was onvergetelijk, net als de vorige keer in Zambia. En slopend, vooral de 19 uur durende heen- en terugreis.