Verslag groep 6 Zambia
Groep 6
Lusaka, Zambia
Trainingsdata: 14 – 18 december 2009
Door Judith van Beers
Zambia’s Hope – en wat ik daar aan toe mocht voegen
Dolblij was ik toen Erik Bos mij vorig jaar zomer vroeg om voor Libre Foundation naar Zambia af te reizen! Mijn Afrika…mijn meest favoriete werelddeel! Waar ik mag gaan doen wat ik het allerliefste doe… Wauw… Ik was dus kennelijk wel toe aan ‘hoofdstuk 2’ van de poster die eind zeventiger jaren haar weg vond naar mijn ouderlijk huis: “Verbeter de wereld, begin bij jezelf!”
Met mezelf was ik wel even klaar ☺ en onvoorwaardelijk en vol liefde bereidde ik me voor om de meest mogelijke waarde te gaan creëren voor de mensen die deel zouden gaan nemen aan de training. Het regende toen ik voeten op de aarde van Zambia zette. Via Windhoek en Johannesburg had ik een lange reis achter de rug, en ondanks dat, had ik berenveel energie. Nog twee dagen voor de training begon! Coördinator Joseph haalde mij die zaterdagavond op voor mijn diner. De taxichauffeur reed ons rechtstreeks naar de “Pizzahut”…. Was het werkelijk de bedoeling dat ik ‘westers’ eten zou gaan nuttigen? Ik was eerlijk gezegd nogal verrast dat dit zo voor mij, die witte westerling, bedacht was en ik stamelde dat ik toch wel heel graag ‘African food’ wilde. Beide heren keken verbaasd waardoor ik er, lachend, nog een schepje bovenop deed: “Do you know how unhealthy this food is???” Met een brede schaterlach werd de motor gestart en gingen we op pad: op zoek naar ‘Real African food’! En zo at ik voor de eerste keer Nashima: een soort deeg van gekookte maïs waarmee je, uiteraard met je rechterhand(!), de groenten en het vlees eet. Ik vond het heerlijk!
Zondagmiddag bezochten we de trainingslocatie. Middenin de armste krottenwijk die ik ooit zag, stond achter een kleurig beschilderde muur, de King World Mission school: een lagere school met twee klas lokaaltjes van 3×4 meter, zonder ramen en/of werkende verlichting. Ondanks dat, en dankzij de 4 mensen die de hele middag hadden uitgetrokken om speciaal voor de training de school een voorjaarsschoonmaak te geven, was ik gecommitteerd om mijn training daar, hoe dan ook ‘te gaan laten werken’. Tegelijkertijd zag ik ook, gezien mijn interactieve manier van trainen, dat daar een hoop creativiteit bij te pas zou gaan komen….
Mijn coördinator keek een stuk minder blij toen ik hem pal buiten de school ontmoette. Al bellend bleek hij op zoek te zijn naar een andere locatie, die hij gelukkig relatief snel vond op de New Highland High School. Een school waar zo’n 150 kinderen gratis onderwijs ontvangen!
Uitdaging was alleen wel, dat deze school een onkostenvergoeding wilde, waar ik geen budget voor had. Creativiteit gevraagd dus en ik zag de volgende mogelijkheid: door in plaats van bij De Spar in te gaan kopen, wilde ik schooldirecteur Stone het budget voor maaltijden en water laten beheren. Zo kon Stone in de schoolkeuken een warme lunch laten bereiden, door vrouwen die een normaal salaris zouden krijgen, die tevens de benodigde inkopen zouden doen en die ook nog zouden zorgen voor water en frisdrank! Daarnaast zou hij de eventuele ‘winst’ in de school stoppen voor onderhoud. Een win-win was geboren, iedereen was blij!!
Dus zo gezegd, zo gedaan en al heb je dus alle locaties en inkopen reeds weken van tevoren voorbereid…je bent er een halve dag, gooit het hele plan om en de uitkomst is voor alle betrokkenen, ook op de lange termijn, werkelijk gunstiger! Ik begin te begrijpen hoe belangrijk persoonlijke contacten in Zambia zijn.…
Zondagavond voel ik mij beroerd en heb ik zoveel spierpijn dat ik nauwelijks op mijn benen kan staan. De thermometer wijst 39.6 aan! Oh nee, dit is echt geen goed voorteken.… Maandagochtend voel ik me nog steeds belabberd… Maar, met wat paracetamollen en voldoende water, ga ik toch, vol vertrouwen, op pad.
Ik herinner me een bijzonder moment van die eerste ochtend in de training. In de ronde, vlak na de kennismaking, realiseer ik ineens me dat ‘de hoop van Zambia’ tegenover me zit en dat ik hen mag gaan trainen! Zij zijn de leiders van Zambia! Zij bepalen de toekomst van Zambia! Zij creëren hoop voor de mensen die HIV geïnfecteerd zijn, in een lek hutje wonen en die het heel heel moeilijk hebben… Ik realiseer me ook dat ik voor deze 9 mannen en 4 vrouwen een levenslang verschil ga uitmaken…. Dat raakt me diep…!
Het lukt me om de training die eerste dag tot ongeveer 15.00 uur voort te zetten. Dan moet ik echt mijn bed in en bedenk ik de opdracht die de groep in de uren tijdens mijn afwezigheid uit zal gaan voeren. Aangezien ik inhoudelijk geen idee heb van projectplannen, subsidieaanvragen et cetera, heb ik alle deelnemers met elkaar laten werken om al die waardevolle informatie met elkaar te delen. Dat bleek achteraf zeer succesvol en maakte ook dat zij gelijk een hechte groep waren.
En zo bleek al snel dat we ook in dit project niet zozeer kennis of wijsheid komen brengen, maar dat de focus vooral ligt op ‘verbinding en het vergroten van zelfvertrouwen’.
Dinsdagochtend ga ik toch maar naar het ziekenhuis alwaar een arts mij vanwege Angina antibiotica voorschrijft. Hij wil me elke dag via een infuus de antibiotica toedienen; er zou dan een waaknaaldje in mijn arm blijven zitten….HUH? Als voormalig A-verpleegkundige, geloof ik mijn oren niet… dit kan niet waar zijn! Ik reageer dan ook zeer passioneel met “No way, this is Africa man!!” (een waaknaaldje is een enorme bron voor infecties en kan acute bloedvergiftiging veroorzaken). Later kwam ik erachter dat deze dokter per handeling word betaald… Met de belofte om terug te komen als de pillen hun werk niet goed blijken te doen, vertrek ik.
En gelukkig, al een uur na de eerste pil, komen de bewijzen dat ik goed heb gekozen en ga ik me beter voelen!
Alle deelnemers heb ik alle dagen ervaren als zeer gretig naar kennis! Zambia ontwikkelt zich razendsnel: internet is, hoewel relatief duur, in internet cafés beschikbaar en veel Zambianen in Lusaka hebben een mobiele telefoon. Daarnaast gaat helaas veel kennis relatief snel verloren. Zambia heeft, samen met Angola de laagste levensverwachting ter wereld! Dankzij HIV en malaria is deze momenteel slechts 38 jaar! (38 jaar…. Zelfs in 1870 lag de levensverwachting in Nederland op gemiddeld 43 jaar…Nu is dat 78 jaar…38jaar… Dat betekent dat tegenover elke bejaarde 50-jarige de dood van een 26-jarige staat. Élke Zambiaan die sterft op de ongelooflijke leeftijd van 65 , ligt mogelijk in een graf naast een kind van 11…). Deze lage levensverwachting zorgt er ook voor dat hele generaties ophouden met plannen maken en ophouden met dromen dromen want tsja… als de kans werkelijk reëel is dat morgen niet bestaat, waarom zou je dan vandaag plannen maken? Waarom zou je dan vooruit denken? En tsja…waarom zou je dan proactief vandaag langer doorwerken terwijl je inmiddels je dagelijkse maaltijd al verdiend hebt? Gelukkig willen de deelnemers heel graag plannen maken, dromen en in de toekomst denken! En alleen daarom al zijn zij Zambia’s Hope!
Voordat ik vertrok was ik door ervaren Zambia-reizigster en vriendin Marieke gewaarschuwd: “realiseer je dat je in de ogen van veel Zambianen, weer zo’n witte bent die hun komt vertellen wat ze moeten doen!” Dat had me aan het denken gezet en maakte dat ik nog bewuster koos om in mijn training neutraal te zijn. Hoezo weet ik wat zij moeten doen? Hoezo weet ik wat er werkt in Zambia? Echt niet! Geen haar op mijn hoofd die die arrogante witte westerling wil zijn en wat was ik dankbaar toen mijn oudste deelnemer, tevens 1 van de 5 deelnemende Dominees, op maandagochtend de volgende vraag stelde: “Are you here to tell us what you think we should do?” Nee dus! Want ik ben net zo goed leerling als dat zij meester zijn!
Dank je wel Marieke en deelnemer Andrew want Zambia is werkelijk zo’n andere wereld! Hun waarden en normen zijn zo anders! Hun bril van de wereld is zo anders! Wij hier in het westen bestaan bij de gratie van het individualisme. Zij in Zambia bestaan bij de gratie van de groep! Dat creëert een totaal andere wereld en dus is mijn mening van hoe dingen moeten, of van dat wat er werkt in Nederland, totaal irrelevant.
Vijf dagen trainde ik deze leiders van NGO’s namens Libre Foundation in Persoonlijk Leiderschap en Communicatie. Allerlei theorie werd behandeld en oefeningen werden gedaan die relateren aan Luisteren&Doorvragen&Samenvatten, Verantwoordelijkheid, Feedback geven en ontvangen, Probleem georiënteerd kijken naar een uitdaging of benaderend vanuit Oplossing, moeten & willen, het stellen van resultaatgerichte vragen, intentie = resultaat, en afsluitend op vrijdag met een Elevator Pitch! Op vrijdagmiddag
had iedereen SMART doelen geformuleerd met deadlines tot 21 maart 2010 en na het delen van allerlei lekkers en meegebrachte en gedoneerde cadeaus uit Holland, nam ik afscheid met tranen in mijn ogen.
Want wat ben ik geraakt en wat heb ik (onverwacht!) veel mogen leren. Geraakt door hun eerlijkheid, hun openheid, hun liefde, hun commitment aan God die hun hoop, liefde en verbinding brengt, hun humor, hun blijdschap, hun gretigheid, hun….alles!
Het belangrijkste van wat ik geleerd heb is dat mijn waarheid dé waarheid niet is. Ik heb mogen ervaren hoe het is om werkelijk vanuit verbinding en liefde te zijn in een groep. Ik heb mogen leren dat mensen, en lief zijn voor elkaar, werkelijk heel belangrijk is.
Nu, een paar weken na de training, is er volop mailcontact met alle deelnemers. Ze communiceren over de doelen die ze halen en vertellen me wat er allemaal anders is in hun leven na de training. Begin januari kreeg ik deze mail van Gertrude Soko – Titukuke Rural Community Development Association, Petauke, Zambia. Libre Foundation heeft haar deelname gesponsord omdat ze zo veel en mooi werk doet en heel graag deel wilde nemen in de training. Contact in Nederland is Mara Reijntjes; je kunt meer zien en horen
van Gertrude op www.titukuke.org/FilmYoutube.aspx
Dear Judith.
I hope and trust that you are doing very good.
My Christmas was very good together with my children and friends.
And how was your Christmas there? Mara told me that this year Netherlands is very cold and you have icesnow.
Judith it is a wonderful year for me I am very happy becouse the past years i used to be sick now and then but
from October last year 2009 I am just all right. so i thank God for keeping me healthy. And that I am no more
sick than before. I even do my work like anybody does.
Well after my training things at my work place have changed alot. I notice alot of change.
You remember well the goals we planned that we should achieve when we get back to our areas.
I planned that we would create 10 girls softball teams from the community village areas which will kick out child
abuse by March 21st -2010. We have all ready created 5 softball teams meaning that by 21st march 2010 the
other 5 remaining will be created as well to meet our goal!
Thankyou very much that you have send us the web sites where we are now able to get what we learnt during
our training. I have opened and i can see that they are useful to me.
Thankyou very much once again.
I am very happy that we are in contact. And I am a happy person that you have send me this mail.
Pass my greetings to the foundation members. Thankyou very much that the foundation members helped me
with the transport and accommodation money because i was not going to manage to attend the training.
With alot of love.
A big hug to you Judith.
Hear from you.
Gerude Soko..
Ik ben super trots en kom heel graag, op hun uitnodiging, later dit jaar terug om een nieuwe groep te trainen en deze eerste Zambiaanse groep een tweedaagse opfris te geven en een nieuwe groep te starten ! Ik heb er al volop zin in!
Referenties
Wat is de aanpak van Libre Foundation
Bel ons met je vragen!
Heb je een vraag over Libre, de foundation of de opleidingen?
Neem gerust contact met ons op!
06 42137029