Verslag groep 73 Bolivia en follow-up Peru

Ayacucho, Peru
Yanacachi en La Paz, Bolivia

Groep 73: 10-12 en 17-19 juli 2015 
Follow-up 27.1: 3-4 juli 2015
Follow-up 52.1: 14-15 juli 2015

Door Erik Bos

Peru: two men on a mission

Terug in Peru! De vierde keer, na 2001, 2009 en 2012. Ik begin me er thuis te voelen. En dat is maar goed ook, gezien de plannen die we met Libre hebben. Het voornemen is om de groei die we doormaken door te zetten via een buitenlands kantoor. Inclusief verdienmodel, dus ook met een betalende groep opdrachtgevers.

Sinds ruim een jaar is het bestuur het er over eens dat de groei van Libre op deze manier vorm gaat krijgen en Peru voldoet aan alle voorwaarden:
– De doelgroep woont en werkt er.
– Er is voldoende geld te verdienen, want er zijn voldoende grote bedrijven en de economie groeit al jaren.
– Je kunt er best prettig wonen en rechten van vrouwen worden voldoende gerespecteerd.

Lima lijkt de plek te worden waar ons eerste buitenlandse kantoor gaat openen. Niet helemaal toevallig ook de plaats waar Martin Ruiz woont, een vriend die ik nu tien jaar ken en die graag wil meehelpen deze plannen te verwezenlijken.
Deel één van deze trip bestond dan ook –naast drie dagen taalles voor een prikkie- uit serieus werken met Martin aan een businessplan. We zitten op één lijn, hebben zin in dit avontuur en het lijkt alsof we eind 2017 allebei onze zaakjes geregeld kunnen hebben om dan concreet te starten.

Ayacucho

Het tweede deel van deze trip was eveneens in Peru. Een weerzien met de groep uit 2012 voor de follow-up training in provincie-hoofdstad Ayacucho. Lees in “Verslag groep 27 Peru” meer over het oorspronkelijke project en het gave verhaal van Alanya, onze Peruaanse Projectcoördinator die jaren in Nederland heeft gewoond en nu terug is in Peru om zich met haar Stichting Los Cachorros in te zetten voor straatkinderen van 6 tot 18 jaar.

Voor het eerst in mijn Libre-carrière was bijna iedereen er bij de terugkomdagen: negen van de tien deelnemers waren aanwezig. En nog veel mooier: bijna allemaal hadden ze gave verhalen over daadwerkelijk nieuw gedrag…en het bijbehorende effect op hun organisatie of team.

In de Libre-summerschool hadden we (vlak voor mijn vertrek) met een groep trainers gewerkt aan een verbeterde versie van de Follow-up training. Hoewel we nog niet bij het eindproduct waren aangekomen, heb ik één van de schetsen uitgeprobeerd. Een belangrijk element hierin was toneelspel: hoe deed iemand het eerst en wat doet hij/zij nu. Zonder veel toelichting, werden er schitterende verhalen vol zelfspot verteld…met in de tweede, actuele versie volop voorbeelden van fraaie coaching, open vragen, empathie én zelfvertrouwen gedurende conflicten. Echt genieten!

De volgende stap (hun actuele leerdoelen) bleek voor velen zelforganisatie en vooral het motiveren van collega’s die heus wel vaardig zijn…maar de taak toch niet uitvoeren…what else is new…zoveel verschilt het niet met de problemen waar Nederlandse managers tegenaan lopen. Dus hier hebben we volop mee geoefend, met hun actuele lastige situaties in de hoofdrol.

Na dit warme weerzien –ook bij het wederom verblijven in het hostal van Alanya (en echtgenoot Peter) – was het tijd om richting Bolivia te gaan, voor deel 3 van mijn reis.

Nou zijn het nogal afstanden daar, vooral in de Andes met zijn slingerweggetjes. Dus had ik voor de terúgweg van La Paz naar Lima al voor een deel een vlucht geboekt (vanaf de Peruviaanse grensstad Juliaca). Voor de heenweg (Ayacucho-La Paz) was de bus echter de enige optie. Enfin…vijf keurig aansluitende bussen, wat douane-wachtrijen en 31 uur later stond ik in de frisse Boliviaanse hoofdstad La Paz. Want zomer in Nederland betekent in de winter op bijna vier kilometer hoogte temperaturen van rond het vriespunt.

Aida en Andrea in La Paz

Vaak train ik alleen. Soms met een acteur en nog iets minder vaak met een co-trainer. Dit werd mijn debuut met twéé co-trainers, genaamd Aida en Andrea.

Christien en Jasper, de boegbeelden van Stichting Che Amigo en trainers binnen Libre, hadden deze Boliviaanse dames van een jaar of dertig aangeraden als mogelijke trainer namens Libre. Uiteraard geweldig om lokale trainers te hebben…maar wel alleen als ze goed genoeg zijn. In Nederland hebben we hiervoor assessments, waarin we kandidaat-trainers op hun merites beoordelen. De werkvorm die we in Bolivia kozen was: ‘laten we gewoon samen de training uitvoeren en elkaar dan per dag van feedback voorzien. Aan het einde van de week bespreken we dan voor elk van ons of we een match zien.’

Hoewel dat voor ons alle drie spannend was, pakte het goed uit. Tuurlijk waren er over en weer verbeterpunten, maar mijn eindconclusie was al snel dat Aida en Andrea van wanten weten. De groep aan de gang zetten, goed uitvragen van leerwensen, onderlinge feedback verduidelijken, mild confronteren, flexibel wijzigen van plannen…het zit er allemaal in…

Terwijl Andrea er gedurende deze week achter kwam, dat ze haar hart moet volgen (een beetje weg bewegen van het trainerschap, richting het thema fair food), hebben we er met Aida een lokale trainer bij, die toekomstige projecten in Bolivia kan uitvoeren.

De groep in Yanacachi

Deel 4 van mijn Zuid-Amerikareis speelde zich af in het prachtige groene heuvellandschap van Yanacachi, een streek met mijnwerkersdorpjes en cocaplantages. En dan niet de verboden, chemisch doorgekweekte cocabladeren, maar de soort waarop al eeuwen gekauwd wordt en waar thee van wordt gemaakt. Daar ging ik, samen met Aida en Andrea, een 5-daagse training leiden.

Doordat we met drie trainers waren, konden we elkaar elke avond goed aanvullen in wat we gezien en gehoord hadden. Wat wilde iedereen leren en hoe konden we daarop aansluiten. En met drie creatieve geesten kwamen daar prachtige werkvormen uit. Veruit de leukste was dat we iedereen op de een-na-laatste dag een ‘challenge’ hebben gegeven. Vaak werd deze door de deelnemer zelf of de groep nog van extra details of uitdagingen voorzien. Degene die moeite had met contact maken, is een groepje toeristen dat op het dorpsplein stond een rondleiding door haar dorp gaan geven. Degene die onverstaanbaar was, heeft een lied gezongen terwijl wij aan de andere kant van de trainingsruimte stonden. De vice-voorzitter van een bepaalde ngo heeft nog dezelfde avond twee gesprekken gevoerd met zijn voorzitter (die niet meedeed, dus het was voor die voorzitter een verrassing) over dat hij niet langer weggewimpeld wilde worden tijdens vergaderingen. De goede verstaander kan al raden waarom daar twéé pogingen voor nodig waren. Heerlijk om iedereen over zijn schaduw heen te zien springen!

En dat alles in een schitterend dorp, in een goede trainingsruimte met zonnige tuin en, zoals gezegd, twee uitstekende co-trainers.

Follow-up in La Paz

Het 5e en laatste officiële deel van mijn reis was de tweedaagse follow-up training van een eerdere Boliviaanse groep uit La Paz. Dat was deels geslaagd. Van de oorspronkelijke elf deelnemers zouden er tien komen…maar ondanks bevestiging, ingevulde formulieren en herbevestiging kwamen er uiteindelijk maar vier opdagen. Typisch Boliviaans, schijnt. Jammer dat de net enthousiast uitgeprobeerde variant van de nieuwe follow-up hierdoor niet nog een keer getest kon worden. Door –lang leve de improvisatie- Andrea en Aida deze dagen te laten meedoen als deelnemer (drie trainers en vier deelnemers geeft ook zo’n raar beeld) was er voldoende groepsdynamiek om flink te oefenen en de resultaten sinds de vorige training met elkaar te delen.

Terug in Lima

De afsluiting van deze trip was wederom in Lima, waar Martin en ik alle besproken zaken over de aanstaande Peruaanse activiteiten nog eens langs zijn gelopen. De conclusie bleef: dit is een haalbaar plan en naar alle waarschijnlijkheid openen we in 2017 ons eerste buitenlandse kantoor.

Stoere deelnemers, goede trainsters, prachtige omgeving en goede afstemming met mijn aanstaande socio ter plaatse…alles bij elkaar een vruchtbare reis!

Abrazo fuerte,

Erik