Verslag groep 45 Bolivia

Santa Cruz, Bolivia

Trainingsdata: 25-28 mrt en 3-4 april 2014

Door Christien Oudshoorn

Lokale Libre-trainers

Sinds ruim vijf jaar alweer gaan onze Nederlandse trainers op pad om in verre landen de leiders van kleine NGO’s te kennis te laten maken met voor hen vaak nieuwe technieken in leiderschap en communicatie. Dat blijkt geweldig te werken, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat we (daarnaast) ook lokale trainers opleiden die dit voor ons kunnen gaan doen. In Bolivia wordt daaraan al hard gewerkt!

Via Che Amigo (de stichting waarmee ik werk in Argentinië) werk ik al een aantal jaren samen met een aantal trainers van de lokale NGO ‘WHY Bolivia’. Vorig jaar september heb ik samen met hen mijn eerste Libreproject uitgevoerd in La Paz. Daaraan voorafgaand had ik een ‘train-de-trainer’ georganiseerd, waarbij ik ze uitlegde wat de principes zijn van de Libre-training, zodat ze die op termijn ook zelfstandig kunnen gaan geven. Deze kanjers zijn ook verantwoordelijk voor de organisatie van de projecten die we nu gaan doen in Bolivia: Andrea Toro organiseert alles voor La Paz, David Carvajal voor Santa Cruz en de training in San Ignacio wordt georganiseerd door Claudia Vaca.

Train the trainer

Helaas heeft Claudia geen gelegenheid om mee te doen met de trainerstraining, maar gelukkig doet in plaats daarvan Aida Sanchez mee. Voor een deel besteden we aandacht aan de organisatie van de training (David heeft hier nog vrij veel moeite mee) en aan de rol van een trainer. Deze rol gaat uiteraard verder dan alleen een workshop geven. Zij zijn ook gastheer/gastvrouw en het leerproces begint pas echt op het moment dat zij de stof kunnen relateren aan de dagelijkse situatie van de deelnemers. Wij oefenen dit laatste aan de hand van verschillende rollenspellen.

Verder lopen we de workshops na en oefenen we met de verschillende onderdelen. Waar zij met name veel in groeien, is in hun rol als trainingsacteur. Ik leg ze uit dat hun gedrag een weerspiegeling moet zijn van het gedrag van de deelnemers. Ze pakken dit goed op en worden later spontaan gecomplimenteerd door de deelnemers over dat ze in de rollenspellen zo goed inspelen op wat de deelnemers doen.

Het thema dat zij inhoudelijk het lastigst vinden, is het verschil tussen instructies geven en mentor/ coach zijn. Dit komt voor een deel doordat de Boliviaanse cultuur heel hiërarchisch is en het coachen dus een behoorlijk nieuw paradigma is. Om dit goed te oefenen, geven we in verschillende contexten (bedrijven en NGO’s) een aantal trainingen over dit onderwerp en daarnaast oefenen we veel in praktijk situaties.

In San Ignacio de Moxos werk ik samen met Aida en Claudia. Voor Claudia is het de eerste keer dat zij de Libre training geeft, dus we besteden vooraf vooral tijd aan het lezen en begrijpen van de manual en aan het uitproberen van de verschillende werkvormen. Aida is een hele goede en ervaren trainer, maar heeft soms moeite om echt haar plek te nemen. Zoals veel mensen (en met name vrouwen) in Bolivia heeft zij de neiging wat afwachtend en ondergeschikt te zijn. We oefenen veel met lichaamshouding en stemgebruik zodat ze wat meer autoriteit kan uitstralen en daarnaast heb ik een aantal coachgesprekken met haar. Zij associeert ‘mensen onderbreken’ of ‘de leiding nemen’ heel erg met autoritair of disrespectvol zijn. Na een aantal gesprekken is ze het wel met me eens dat het in het belang van de groep is dat zij af en toe de leiderschapsrol op zich neemt. Op andere momenten ben ik het met haar eens dat het goed is om wat meer geduld te hebben, bijvoorbeeld bij lange monologen van de deelnemers; in Bolivia kan men daar wat meer geduld voor opbrengen dan in Nederland.

De praktijk

De trainingen worden heel goed ontvangen en ik ben onder de indruk van de persoonlijke en professionele groei van de WHY trainers. Het is ongelofelijk hoe snel zij het vertrouwen weten te winnen van de deelnemers. Binnen de kortste keren kennen ze elke deelnemer heel persoonlijk en weten ze de mensen te raken en in beweging te krijgen. Ook na afloop van de training onderhouden zij actief contact en zorgen ze zo voor wat follow-up voor de training.

Het is voor mij ook heel leerzaam en leuk om met hen te werken. Ze staan erg open voor feedback en pakken dingen snel op. Aan de andere kant leren ze mij ook veel, bijvoorbeeld over hoe je mensen in Bolivia op hun gemak stelt. Veel mensen hier zijn namelijk nogal snel geïntimideerd door Europeanen, dus het is soms even zoeken naar de juiste toon.