Verslag groep 86 Peru

Ayacucho, Peru
Groep 86: 25-29 januari 2016

Door Jasper Wegman

Ontwikkeling, maar (nog) niet voor iedereen

De afgelopen jaren heb ik ruime ervaring opgedaan in het trainen van mensen en organisaties in Zuid-Amerika. Acht jaar geleden heb ik de Stichting Che Amigo opgericht. Ons doel is community building door middel van leiderschapsprogramma’s in kwetsbare gebieden. We zijn met name actief in Argentinië en Bolivia. Zo heb ik ook Erik en Libre leren kennen.
Dit is de tweede keer dat ik voor Libre op pad ga. Ik ben erg blij dat de training in Peru is; zo kan ik die mooi combineren met mijn al geplande reis van twee maanden naar dit continent, waar ik de Che Amigo-projecten ga bezoeken, waaronder het meest recente in Cuzco.

Erik heeft in het verslag van project 73 prachtig geschreven over zijn ervaringen in Peru en Ayacucho. Daar kan je dus wat meer achtergrondinformatie over dit land en dit plaatsje vinden. Mij valt op dat Peru in de laatste tien jaar economisch flink ontwikkeld is. Veel meer mensen hebben toegang tot bijvoorbeeld restaurants en cafés, internet thuis et cetera. Maar ook hier is nog altijd, net als in de meeste ontwikkelingslanden, een grote groep die afgesloten blijft van mogelijkheden tot ontwikkeling. Met name in de afgelegen streken: de bergen, amazone en rurale gebieden -en daarvan zijn er heel wat in Peru.

Relaxte sfeer

Het op ongeveer 2 800 meter hoog geleden Ayacucho is een prachtig en leuk bergplaatsje. Het telt ongeveer 50.000 inwoners en is niet toeristisch. Overdag heerst er een lekker klimaat en ‘s avonds koelt het flink af. De mensen zijn vriendelijk en er hangt een relaxte sfeer. Overal vind je fruittentjes die heerlijke verse fruitshakes verkopen. Altijd goed om de dag mee te beginnen. Ik voel me hier meteen thuis.

Bijzonder stipte projectcoördinator

Luisa, onze Lokale Projectcoördinator, werkt voor Solid, een prachtige organisatie die indruk op mij maakt. Deze Belgisch-Peruaanse organisatie heeft verschillende projecten. In een van de belangrijkste daarvan maken 150 vrouwen prachtige kleding van apacawol, die ze verkopen in Belgische winkels. De winst wordt verdeeld en voor deze vrouwen en de andere medewerkers zijn veel mogelijkheiden voor persoonlijke ontwikkeling.

Luisa heeft twee collega’s die eerder hebben deelgenomen aan de Libre-training en nam nu het initiatief om zelf een nieuwe training te organiseren. Ik had tevoren al begrepen dat ze bijzonder moest zijn. In Nederland had ze al veelvuldig contact gehad met onze Nederlandse Project-coördinator Inge en viel ze op door haar perfecte organisatorische vaardigheden en snelle manier van reageren. Dat is niet voor alle latino’s gebruikelijk, heb ik de afgelopen jaren ervaren, enkele uitzonderingen daargelaten.

Los Cachorros

Luisa staat, zoals afgesproken, zaterdag stipt om 18.00 uur bij mijn hotel. We gaan op bezoek bij het project van de Nederlands-Peruaanse Alanya Santa Cruz, die een aantal jaar geleden een 5-daagse Libretraining heeft georganiseerd. Mooi om te zien hoe zij haar stichting Los Cachorros, een opvanghuis voor drugsverslaafde kinderen, de laatste jaren vorm heeft gegeven. Overal zijn er toch weer mooie mensen zoals zij, die met hart en ziel en met vallen en opstaan proberen iets bij te dragen aan de grote groep kwetsbaren die de wereld helaas telt.

Goed reflectief vermogen

Deze 5-daagse training telt maar liefst 15 deelnemers waarvan zeker 12 een goed reflectief vermogen hebben. De meeste vrouwen zijn werkzaam in kleine organisaties die als doelstelling hebben de rechten van de vrouwen te versterken. Waarschijnlijk niet helemaal toevallig werken drie erg goede deelnemers voor Solid.

Leiderschap

Wat mij betreft is de kern van Leiderschap dat je zelf verantwoordelijkheid neemt en kritisch bent op je eigen patronen, capaciteiten et cetera. Het leuke is dat deelnemers bij aanvang van de training vaak tegen mij zeggen: ‘Ik heb hoge verwachtingen van de training.’ Ik sta daarom in het begin uitgebreid stil bij de verwachtingen die we altijd hebben. Van anderen, van de omgeving, de situatie et cetera. Zien ze niet dat ze mij nu veel te belangrijk maken? En hun lot in mijn handen leggen? In Nederland is dat al vaak zo, maar in Peru is dat nog een paar graadjes erger, mede veroorzaakt door het onderwijssysteem, de cultuur et cetera.

Hier ligt dan ook mijn grootste uitdaging: hen laten inzien dat ze zelf leiders zijn met hun eigen talenten, vaardigheden, mogelijkheden en keuzes. Je laat je toch niet van iemand afhankelijk maken?! Maar dat vergt best wat: zelf nadenken, zelf initiatief tonen en zelf eigenaarschap van het programma nemen… Het programma laat ik hen dan ook zelf bepalen. ‘Ik faciliteer en jullie vullen in!’ Erg leuk hoe ze dit oppakken. Al zijn de eerste twee dagen zwaar voor ze, aan het einde ze snappen verdomd goed waar het dus eigenlijk om gaat. Zeker ook als leidinggevende…. Ze beseffen dat ze niet alles zelf moeten doen maar juist anderen de ruimte mogen geven om zich te ontwikkelen. Echt niet makkelijk! Maar met veel vallen en opstaan, lachen en oefenen zie ik de meesten daar echt in groeien.

Jezelf leren kennen

Elke ochtend laat ik iedereen een presentatie geven van maximaal een minuut -al een hele uitdaging- over wat ze die dag geleerd hebben en over hun intentie voor de volgende dag. Begin met een klein stapje, vervolgens het volgende kleine stapje, et cetera. Dus ieder geeft uiteindelijk vijf keer een kleine persoonlijke presentatie. Dan zie je echt wel ontwikkeling…

Leiderschap vul ik ook altijd in als ‘het omgaan met relaties’: de relatie met jezelf, de ander, het onbekende en de community (organisatie). Dat betekent dat we veel oefenen met jezelf leren kennen: hoe maak ik verbinding, wat betekent het om uit mijn comfortzone te treden, hoe begeleid en motiveer ik iemand. Tot slot schrijven ze een plan over hoe ze hun vaardigheden kunnen inzetten om hun eigen organisatie te veranderen.

Loslaten

Zoals ik vaak zie gebeuren, pakken sommigen het op en blijven anderen toch naar de ander wijzen. Daarbij valt een groot verschil op tussen de diverse generaties: de oudere dames zijn nog steeds erg langdradig en geven veel algemene beschouwingen, de jongeren lijken het echt goed te snappen en komen ook met mooie projecten die ze in hun werk willen oppakken. Zo is daar Diana, die verantwoordelijk is voor een aantal vrouwen die kleding maken. Ze wil hen meer verantwoordelijkheid geven, zodat het niet allemaal van haar afhangt. Tja, wat is daar voor nodig? Juist loslaten, en dat is nu net wat ze lastig vindt. Ze duikt dan ook volledig in deze vijf dagen en probeert bij alle oefeningen los te laten. Het raakt me diep hoe ze in de afsluitende presentatie haar persoonlijk actieplan presenteert en aangeeft iedere dag iets wat ze eigenlijk wel zelf zou willen oppakken, juist niet te doen. Dat zijn de momenten waar ik zo blij van word, omdat ze lijkt te begrijpen dat persoonlijke ontwikkeling altijd actie van jezelf vraagt.

Henriëtte, een Nederlandse vrouw die zich al jaren inzet voor een klein opvanghuis, begrijpt dat ze altijd teveel van anderen verwacht. En daarbij natuurlijk ook van zichzelf: “Laat ik eens beginnen met te definiëren wat mijn cirkel van invloed is en me daar aan te houden.”

Bijzondere dagen

Wat mij opvalt, is dat 13 deelnemers echt iedere dag aanwezig zijn en zelfs op tijd komen. Dat heb ik echt wel eens anders meegemaakt….

Aan het eind doen we een mooie energy circle: iedereen vertelt hoe hij/zij zich voelt in het hier en nu. Doel is ook om er echt voor de ander te zijn en open te luisteren. Ik hoor mooie woorden en zie bijzondere gevoelens. Vanuit zo’n kwetsbare opstelling leren veel mensen toch het meest. Er zijn prachtig lange latino speeches, vreugde om het welverdiende certificaat, en een heerlijke fruitcocktail. Het waren weer bijzondere dagen. Thanks Libre!!